8 1. अध ठ ठ त ठन व कय ठन प त (i) ब लक: तठत तर पद लय गच छतत (ii) तठतर ग पर प णमय स: ग हम गच छतत (iii) तत: स: तर त म तरणत ल गच छतत (iv) तसय तमत वय य म कर ष वय य मश ल गच छतत (v) तत: आगतय त ठ न समरत: उ ररतलतखत तन र ख तप त द तन प तययय क त तन सतन त भर न त: नर कक य एत न प तयय न तठतर न त:, अध न त ष नरभय स क तर एत तन अततररचय कतत य न प तयय न तठषय म: (क) शबदसय ध त : र अन त य शबद श : प य जयन त त भर तन त (ख) प तयय न य ग न शबदसय अथत : ररर तत त (ग) तत तर ध : भर तन त क दन त : ततपद त : सत र तर य स य जयम न : शबद ष य जयम न : तललप शबद न सत र तलप ररर तत न य प य जयम न : ध य तवयम तथयम (क) क तर -त म न -प तययय क त तन द तन अवयय तन भर तन त (ख) ध त न तर श षण तनम त त, कत ष य गयम इतयथव तवयत, अनर यर, यत य जयन त (ग) ध त न (तर यय ) तर श षण तनम त त शत श नच प तयय प य जय त (घ) भ तक तलकतर य ण प य ग य क त-क तर त प तयय प य जय त (ङ) अन न ग ण न य क त इतयथव मत /र त, ठक, तणतन च प य जयन त (च) भ र र चकस ज तर ज तयत तर, तल च प तयय प य जय त Workbook.indd 57 5/24/2019 3:50:01 PM
अभय सर न भर दशमकक य : 58 शत -प तयय: 2. अध ठ ठ त ठन व कय ठन ध य न न प न त (i) ध य यत: तर षय न स: त ष सप : उ ज यत (ii) गच छन त: य तत ण: जल तन त (iii) ख दन नर: न र दतत (iv) तचन तयन लर : तलखतत (v) ग यन तर ब तलक प श स प पन तत (vi) तत फल त ट यतत (तर भक त भर तत) उ ररतलतखत ष र क य ष र ख तप त द तन शत -प तययय क त तन सतन त शत प तययय क त तन द तन तर श षण तन भर तन त एत ष र म एर भर तत ठ + शत - ठत तलख + शत - तलखत ध र + शत - ध र त गम + शत - गच छत भ + शत - भर त नर + शत - नयत र ड + शत - र डत पब + शत - र दत श + शत - प णर त क + शत - क र त त /त ब + शत - त बत एत र पर न प य ग पशय म: (प ठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम ठन ब लक: ठन त ब लक ठन त: ब लक : तपद तर य ठन त ब लकम ठन त ब लक ठत: ब लक न त तर य ठत ब लक न ठद भय ब लक भय म ठतपभ : ब लकम : चत थथ ठत ब लक य ठद भय ब लक भय म ठपभ य: ब लक भय: ञचमर ठत: ब लक त ठद भय ब लक भय म ठपभ य: ब लक भय: षषठर ठत: ब लकसय ठत : ब लकय : ठत ब लक न म सपतमर ठतत ब लक ठत : ब लकय : ठतस ब लक ष समब धनम ह ठन ब लक! ह ठन त ब लक! ह ठन त: ब लक :! Workbook.indd 58 5/24/2019 3:50:01 PM
(सत ठ प ) ठवभठपत : एकव न ठपव व न बह व न प थम ठन तर ब तलक ठन तय ब तलक ठन तय: ब तलक : तपद तर य ठन त ब तल क म ठन तय ब तल क ठन तर : ब तल क : त तर य ठन तय ब तलकय ठन तर भय ब तल क भय म ठन तर तभ: ब तलक तभ: चत थथ ठन तयम ब तलक यम ठन तर भय ब तल क भय म ठन तर भय: ब तलकभय: ञचमर ठन तय : ब तलक य : ठन तर भय ब तल क भय म ठन तर भय: ब तलकभय: षषठर ठन तय : ब तलक य : ठन तय : ब तल कय : ठन तर न म ब तलक न म सपतमर ठन तय म ब तलक य म ठन तय : ब तल कय : ठन तर ष ब तलक स समब धनम ह ठतन त ब तलक! ह ठन तय ब तलक! ह ठन तय: ब तलक :! (नप सकठ प ) ठवभठपत : एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम तत फलम ततर फल ततन त फल तन तपद तर य तत फलम ततर फल ततन त फल तन त तर य तत फल न तद भय म फल भय म ततपभ : फलम : चत थथ तत फल य तद भय म फल भय म तपभ य: फल भय: ञचमर तत: फल त तद भय म फल भय म तपभ य: फल भय: षषठर तत: फलसय तत : फलय : तत म फल न म सपतमर ततत फल तत : फलय : ततस फल ष समब धनम ह तत फल! ह ततर फल! ह ततन त फल तन! श न प तयय: 3. श न -प तययय कतपर ठन अठप ठवश रर ठन भवठन त रसमम दर -ध त तभ: सह शत प तयय: प य जयत आतमन दर ध त तभ: सह श नच प तयय: अत प य जयत स र + श नच - स र म न: म द + श नच - म दम न: पर च + श नच - र चम न: र ध + श नच - र धत म न: सह + श नच - सहम न: लभ + श नच - लभम न: 59 Workbook.indd 59 5/24/2019 3:50:01 PM
अभय सर न भर दशमकक य : एत ष प य ग न अध: शय म: स र म न: ब लक: स र म न ब लक स र म न : ब लक : एतसय र तण तललप ब लकर त भर तन त स र म न ब तलक स र म न ब तलक स र म न : ब तलक : एतसय र सत र तलप लत र त चलतत लभम न धनम लभम न धन लभम न तन धन तन स र म न तमत म स र म न तमत स र म न तन धन तन न सकतलप एतसय र फलर त भर तत अभय स: 1. शत प तयय य ठयतव व कयप ठतय क र त (i).. ध र क : यश: प पन र तन त (ध र +शत ) (ii) र सत तण... रजक: श न त: भर तत (नर +शत ).. (iii) जल त ष तपत सन त षट सत: (त ब +शत ). (iv) कथ मतहल तशश श ययतत (श +शत ) (v) क यष... तप रय: गर त ग यतन त (क +शत ) 2. श नचप तयय य ठयतव व कयप ठतय क र त (i) ग पर स र +श नच. छ त : सफलत लभन त (ii) कषट सह +श नच. जन : द :तखन: भर तन त (iii) सतय पब +श नच. नर : समम न प पन र तन त (iv) तसय र ध +श नच. प गतत: त तर ह षयतत (v) म द +श नच. ब तलक न तयतत 3. अध ठ ठ तव कय र र ठप तपर सय श पद म त र प र त भय: ठवक प भय: ठ तव ठ त (क) कथ श +शत मतहल : ज न लभन त प णर न प णर न तर प णर न तय: (ख) गम +शत ब तलक तचन तयत: गच छन तर गच छन तय गच छन त 60 Workbook.indd 60 5/24/2019 3:50:02 PM
(ग) र द +शत ब लकम आक रय र दन र दन त र दन तम (घ) ध र +शत र डक न तथक: आहत: ध र न ध र न तम ध र त (ङ) श न त: भ +शत अपर ण: सर त तत भर न भर न त भर न त: अध ठ ठ त ठन व कय ठन प त तव यत -प तयय: ठवठधठ ङ क र: तव यत प तयय: (i) अतमत: ठ समर त अतमत न ठ: समतत वय: (ii) रम ल ख न तलख त रमय ल ख : ल तखतवय : (iii) र य र क न आर य म असम तभ: र क : आर तयतवय : (iv) र य प तततदन द गध त ब म असम तभ: प तततदन द गध तवयम (v) य य फल तन ख द त य षम तभ: फल तन ख तदतवय तन (vi) छ त : प शन न च छ य : छ त म : प शन : प षटवय : (vii) य य क यष क य त त य षम तभ: क यष कर त वयम (viii) स: धमष लय त त न धमत : लतयतवय: (ix) सर व कथ ण य : सर व : कथ श तवय (x) स: उचचम : हसतत त न उचचम : ह तसतवयम अत भर न त: तक शयतन त? एत तन सर त तण र क य तन तवयत प तययय क त तन सतन त तर श ष: प तवयत -प तययसय प य ग: तर तधतलङ लक रसय अथव भर तत प असय अथत : भर तत समभ र न, अन मतत: इतय दय: प तवयत -प तययसय त र णत सय ल : भर तत तवय ध त : शच त प य जयत यथ - ठ +तवयत = तठतवय प प तययसय शच त असय र तण 61 Workbook.indd 61 5/24/2019 3:50:02 PM
अभय सर न भर दशमकक य : तललप ब लर त तठतवय: तठतवय तठतवय : सत र तलप लत र त तठतवय तठतवय तठतवय : न सकतलप फलर त तठतवयम तठतवय तठतवय तन प तवयत प तययसय प य ग: कमत र चय भर तत कम णव चयम कर त कमत तर य 62 त तर य तर भक त प थम तर भक त कम त न स रम अभय स: 1. ररकतसथ न ठन प रयत (i) र म ण ठ:... (तलख +तवयत ) (ii) लतय ष तण न... (त ट +तवयत ) (iii) तर य जल र थ न... (क +तवयत ) (iv) तर य उचचम : न... (र द +तवयत ) (v) असम तभ: बतह:... (भ म +तवयत ) (vi) सर व : सतय... (र द +तवयत ) (vii) य षम तभ: सन त तलतभ जनम एर... (ख द +तवयत ) (viii) अतमत न अर शयम र तत... (गम +तवयत ) (ix) नक ल न ठ :... ( ठ +तवयत ) (x) तम : धमत :... ( ल +तवयत ) 2. क ष कप र त शबर : सह उठ त ठवभठकत प य ज य ररकतसथ न ठन प रयत (i) एतत क यष कर त वयम (असमद )... (ii) खग : रक णर य : (य षमद ) (iii) ठ : तठतवय : (नतमत) (iv) अन श सन लतयतवयम (सर त ) Workbook.indd 62 5/24/2019 3:50:02 PM
(v) द शरक कर त वय (सम तनक) (vi) मध र र क तवयम (जन) (vii) ररश म: कर त वय: (श तमक) (viii) तनयम : लतयतवय : (अध य क) (ix) मनस ठतयतवयम (तशक क) (x) ल ख तलतखतवय (तत ) 3. क ष कप र त शबर : सह उठ त ठवभठकत प य ज य ररकतसथ न ठन प रयत (i) न य य धर श न कर त वय: (न य य) (ii) तर य... ख तदतवयम ( तपट कभ जन) (iii) सर व : प त: कर त वयम (भ मण) (iv) त न तठतवय : (कथ ) (v) असम तभ: समतत वय : ( ठ) (vi) य षम तभ: एर स तर तवय तन (स चररत) (vii) जनम : एर कर त वय तन (स क यत ) (viii) छ त म : प षटवय : ( प शन) (ix) ब लम : न द षतयतवयम (जल) (x) य षम तभ: न त टतयतवय तन ( ष ) अन यर -प तयय: 1. अध ठ ठ त ठन व कय ठन प त (i) ब लम : र पद : सदम र जनर य : (ii) छ त म : अध य क : समम ननर य : (iii) असम तभ: त तर जनर य (iv) य षम तभ: ग र ण आज लनर य (v) सर व : जल रक णर यम (vi) जनम : धर रक णर य (vii) सर व : र क : आर णर य : (viii) असम तभ: ष तण न त टनर य तन (ix) सर व : अन श सन लनर यम (x) स तमत न स चररत तन स तर तवय तन 63 Workbook.indd 63 5/24/2019 3:50:02 PM
अभय सर न भर दशमकक य : उ रर य तन र ख तप त तन द तन सतन त त तन अनर यर प तययय क त तन सतन त प अनर यर प तययसय प य ग: य गय थव भर तत प अनर यर प तययसय र र णत सय ल : भर तत, क र लम अनर य ध त : शच त प य जयत यथ - ठ +अनर यर = ठनर य प ध त : शच त यद अनर यर प तययसय प य ग: भर तत तद असय र तण तललप ब लर त = ठनर य: ठनर य ठनर य : सत र तलप लत र त = ठनर य ठनर य ठनर य : न सकतलप फलर त = ठनर यम ठनर य ठनर य तन अनर यर प तययसय प य ग: कमत र चय भर तत कम णव चय कर त कमत तर य त तर य तर भक त प थम तर भक त कम त न स रम 64 1. अध ठ ठ त ठन व कय ठन पठ तव अन यर प तययय कतपर ठन ठ तव समक ठ त पर ठन (i) असम तभ: धमत : आचरणर य:... (ii) जनम : ररश म: करणर य:... (iii) सर व : य त र रणसय रक करणर य... (iv) ब लम : तनयम : लनर य :... (v) तर य एष: ठ: ठनर य:... (vi) सर व : समयसय अन लन कर त वयम... (vii) तर य कद त र थ न र दनर यम... (viii) अन न एतत न करणर यम... (ix) असम तभ: द तषत जल न नर यम... (x) य षम तभ: य त तषतम अन न न ख दनर यम... Workbook.indd 64 5/24/2019 3:50:03 PM
2. अध ठ ठ त र व कय र अन यर प तययय कत ठन पर ठन इठत ( ) ठ पह न ठ ठपह त क पर त (i) मनस सतत समरणर यम (ii) र चस सतत र दनर यम (iii) ल कतहत मम करणर यम (iv) न भ गभर न रमणर यम (v) न स खशयन शयनर यम (vi) अहतनत श ज गरणर यम (vii) ल कतहत मम करणर यम (viii) न ज त द :ख गणनर यम (ix) न च तनजस ख य मननर यम (x) क यत क त तर रणर यम (xi) ल कतहत मम करणर यम (xii) द :खस गर तरणर यम (xiii) कषट र त त चरणर यम (xiv) तर तर तर त न भ मणर यम (xv) ल कतहत मम करणर यम (xvi) सद मय सञचरणर यम (xvii) ल कतहत मम करणर यम 3. क ष कप र त पर : सह उठ त ठवभठकत प य ज य ररकतसथ न ठन प रयत (i) य षम तभ: प त: उतथ य... ( ठ +अनर यर )... (ii) जनम : सर त द सर व ष कलय ण (क +अनर यर ) (iii) असम तभ: स क य त तण... (क +अनर यर ) (iv) सर व : ईशर न दन... (सम +अनर यर ) (v) तर य मध र तण र चन तन... (र द +अनर यर ) (vi) सम तनकम : द :ख न... (गण +अनर यर ) (vii) असम तभ: धमत :... (आ+चर +अनर यर ) (viii) तर य र थ न... (र च +अनर यर ) (ix) जनम : प त:... (ज ग +अनर यर ) 65 Workbook.indd 65 5/24/2019 3:50:03 PM
अभय सर न भर दशमकक य : 66 4. उर हरर न स र ठ त प ठ प सत ठ प नप सकठ प शबद: एकर चनम तपद र चनम बह र चनम एकर चनम तपद र चनम बह र चनम एकर चनम तपद र चनम बह र चनम हसनर य- हसनर य: हसनर य हसनर य : हसनर य हसनर य हसनर य : हसनर यम हसनर य हसनर य त न... ठनर य-........................ नर य-.............................. ग हणर य-........................ तठपद त- ठशक क: अध ठ ठ तव कय ठन ध य न न प त (i) ब तपद म न सदम र सफल: भर तत (ii) क ततत म न सर त यश: प पन तत (iii) धनर न तनधत नसय स ह यय कर तत (iv) शतक तम न जन: भ र र ढ समथत : भर तत (v) बलर न जन: तनबत ल न उ हर त एत ष र क य ष कत त द ष र य ब तपद क ततत धनशतक तबलम इतय तदष तक य तजतर न त: य न अथत : ब द ध य य क त:, क तय त य क त:, शक तय य क त:, बलय क त: च भर तत छ त : मह दय! ब तपद क ततत शक तय: इतय तदशबद ष म न इतत य तजत: धन-बलशबद भय र न इतत य तजत: तशक क: स षठ! समयगतभज तम 1. म न र न एर मत, र त प तययय : प य ग: य क तत य : अथव भर तत 2. मत प तययसय मत, र त प तययसय च र त शबद ष स य जयत न: हलन तशबद न स र र तनम त ण भर तत 3. अक र न तशबद ष र त प तयय: अ-तभन नसर र न तशबद ष च मत -प तययसय प य ग: भर तत 4. सत र तलप ब तपद मतर, धनर तर इतय तदप क र ण नदर शबदर त र तनम त ण भर तत अध न अनय : प य गसय अभय स क मत : यथ धनवत (प ठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम धनर न धनर न त धनर न त: तपद तर य धनर न तम धनर न त धनर त: त तर य धनर त धनर द भय म धनर द तभ: Workbook.indd 66 5/24/2019 3:50:03 PM
चत थथ धनर त धनर द भय म धनर द भय: ञचमर धनर त: धनर द भय म धनर द भय: षषठर धनर त: धनर त : धनर त म सपतमर धनर तत धनर त : धनर तस समब धनम ह धनर न! ह धनर न त! ह धनर न त:! धनवत (सत ठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम धनर तर धनर तय धनर तय: तपद तर य धनर तर म धनर तय धनर तर : त तर य धनर तय धनर तर भय म धनर तर तभ: चत थथ धनर तयम धनर तर भय म धनर तर भय: ञचमर धनर तय : धनर तर भय म धनर तर भय: षषठर धनर तय : धनर तय : धनर तर न म सपतमर धनर तय म धनर तय : धनर तर ष समब धनम ह धनर तत! ह धनर तय! ह धनर तय:! धनवत (नप स कठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम धनर त धनर तर धनर तन त तपद तर य धनर त धनर तर धनर तन त प अन य स तर भतक तष तललप र द र तण भर तन त इन प तययय क त द न र णयत हलन तशबदर द भर तन त त भय: प रर तलप र ब ध य सत र प तययसय प य ग क तर सत र तल प दतनम त णम अत भर तत यथ ग ठरन (प ठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम ग णर ग तणन ग तणन: तपद तर य ग तणनम ग तणन ग तणन: त तर य ग तणन ग तणभय म ग तणतभ: चत थथ ग तणन ग तणभय म ग तणभय: ञचमर ग तणन: ग तणभय म ग तणभय: षषठर ग तणन: ग तणन : ग णर न म सपतमर ग तणतन ग तणन : ग तणष समब धनम ह ग तण! ह ग तणन! ह ग तणन: 67 Workbook.indd 67 5/24/2019 3:50:03 PM
अभय सर न भर दशमकक य : 68 ग ठरन (सत ठ प ) ठवभठकत: एकव नम ठपव व नम बह व नम प थम ग तणनर ग तणन य ग तणन य: तपद तर य ग तणनर म ग तणन य ग तणनर : त तर य ग तणन य ग तणनर भय म ग तणनर भय: चत थथ ग तणन यम ग तणनर भय म ग तणनर भय: ञचमर ग तणन य : ग तणनर भय म ग तणनर भय: षषठर ग तणन य : ग तणन य : ग तणनर न म सपतमर ग तणन य म ग तणन य : ग तणनर ष समब धनम ह ग तणतन! ह ग तणन य! ह ग तणन य:! अभय स: 1. अध ठ ठ तव कय र सम ठ तपर न ररकतसथ नप ठतय क पर त (i) (बल + इन )... जन : तनबत ल ष बलप य ग न क य त : (ii) रतथनम (... +... ) जनम र त त य मगन न कतत वयम (iii) तशतल न य:(... +... ) ब तलक : क त गत :? (iv) दतणडतन (... +... ) जन न तर शर तसतह (v) (कर+इन )... र न र सतत (vi) धतनन:(... +... ) गतर त त : न भर य :... (vii) सर त अर दत - अहम (क शल+इन ) अतसम (viii) बतलन (... +... ) अ म न न सह त (ix) (... +... ) ग तणन जन न एतत क यष स षठ क तम (x) दतणडन:(... +... ) दणड ध रयतन त 2. प र त शबर र मत प अथव वत प प तययसय यथ प ठक त र प स य ज य/ठवय ज य ठ त (i) ब तपद मतर (... +... ) न रर प शसयत (ii) एत छ त (शतक त+मत )... सत: (iii) त : कन य : ग णर तय: (... +... ) सतन त (iv) लक मर र न (... +... ) लक मय : आदर क य त त... (v) (धन+र त ) जन : दररद ण सह यत क र त न त Workbook.indd 68 5/24/2019 3:50:03 PM
(vi) सतयर तयम (... +... ) न यव सतक यच छ (vii) (सतय+र त )... जनम : सद सतयभ षण तर यत (viii) बलर त (... +... ) जन न तनबत ल ष बल न प य क तवयम (ix) (शतक त+मत )... न य त इद क यष क तम (x) ग णर तपभ : (... +... ) छ त म : ध य न न ठ यत इन (ठरठन) प तयय: अक र न तशबदम : सह य क त इतयथव तणतन (इन ) प तययसय प य ग: अत भर तत यथ ग ण + तणतन (इन ) ग तणन ग णम : य क त: दणड + इन दतणडन दणड न य क त: तशल + इन तशतल न तशल कलय य क त: कर + इन कररन (गज:) कर ण (श णड न) य क त: बल + इन बतलन बल न य क त: एत ष प य ग: अत र क य ष शबदर तनम त ण य तर यत तव-त -प तयय तशक क: एत शल क ठत तर पद त र च न तर च नम र त लय कद चन सर द श जयत र ज, तर पद न सर त जयत अत तर पद त र म, न तर म इतत दय : कसय प तययसय प य ग:? छ त : ग पर र र! न ज नर म: र यम क य ब धयत तशक क: अत भ र र चकसय तर इतत प तययसय प य ग: तर पद स +तर =तर पद त र म न +तर =न तर म तव प तययसय प य ग: इतय र तर यत असय प तययसय प य ग ण शबद: न सकतलप : भर तत अत: शबदर फलम इतत शबदर त तनमथ यत उम श: यथ दर घत तर म तशक क: आम श भनम एर म र अन यशबद नत तनम त य र दन त मह श: लघ तर म, महत र म 69 Workbook.indd 69 5/24/2019 3:50:03 PM
अभय सर न भर दशमकक य : तशक क: अततश भनम अध न एत तङ क त ठत- क जडत? ठत ऽपयनभय स: अथ त त यतद तठतसय अभय स: न तर यत ततहत जडत आय तत अत भ र र चय एर तल प तयय: प य क त: रहर म: तक तर, तल च पद र र भ र र चक प तयय? तशक क: अ म समयगर गतम रम श: ततहत तकमन तर पद य : मध य? तशक क: अन तर क र ल तलप प य गसय एर छ त : कथतमर? तशक क: तल प तययसय प य ग ण शबद: सत र तलप : भर तत यथ जडत, दर घत त, लघ त, महर इतय तदप क र ण तल प तययय तसय शबदसय र तण ब तलक शबदर त भर तन त इद नर मसय : त तलक य : म ध यम न अर गच छ म:- लघ लघ त लघ तर म...... महत...... दर घत...... ग पर...... तर त छ त : त तलक रयतन त तशक क: अध न र क य ष एतय : अभय स क मत : अध: प र त व कय र तव/त -प तययसय स य न /ठवय न व क तव ररकतसथ न ठन प रयत (i) क षणस द मन : तमत त (... +... ) तर शर प तसपद (ii) तर पद तर म (... +... ) च न तर म (... +... ) च नम र त लयम (iii) क यव ष दर घत स त त (... +... ) कद त न कतत वय (iv) आक रसय (लघ +तर )... क यत ब धक: न भर त (v) शर : सर श तर म (... +... ) त दशत यतन त एर 70 Workbook.indd 70 5/24/2019 3:50:03 PM
(vi) र द न (महत +तर )... क न ज न तत (vii) गप य : तर त त (... + ) जगतप तसपद (viii) म खत : सर म खत त (.. +. ) सभ य न प दशत य त (ix) नदर न (दर घत +तल )... तचन तन त र: तर षय: (x) तमत ण सह तमत तर म ( + ) कद त न तय जयम क - प तयय: अध ठ ठ त ठन व कय ठन प त प स एक: श षठ: न गररक: अतसत प एतद आध य ततमक क यत म अतसत प एष: ध तमत क: ग न थ ऽतसत प अपद तर पद लय स सक ततक: क यत र म ऽतसत प द शसय स र असम क नम ततक कर त वयम अतसत प एतत असम क दम तनक क यत म अतसत प अपद असम क र तषत क रर क अतसत प एष: क तमत क: ररश मर अतसत प एष म तसक तत क अतसत प तदललर प द श अन क तन ऐततह तसक तन सथ न तन सतन त उ रर य तन र ख तप त तन द तन सतन त त तन सर त तण ठक प तयय-य क त तन सतन त प ठक प तयय: भ र थव प य जयत प ठक प तयय: इक र ण ररर ततत त: भर तत प ठक प तयय आतदसर र र तपद : भर तत यथ धमत +ठक =ध तमत क प ठक प तययसय र तण तत ष तलप ष भर तन त यथ तललप ब लकर त नम ततक: नम ततक नम ततक : सत र तलप नदर र त नम ततक नम ततक य नम ततक य: न सकतलप फलर त नम ततकम नम ततक नम ततक तन ठक प तययसय प य ग: तर श षणपर ण भर तत 71 Workbook.indd 71 5/24/2019 3:50:03 PM
अभय सर न भर दशमकक य : 72 अभय स: 1. अध ठ ठ त र क ष कप र त शबर : सह क प तययसय प य ग क तव ररकतसथ न ठन प रयत (i)... (धमत +ठक ) जन : धमत म एर आचरतन त (ii) अपद... (र षत +ठक ) रर क ररण म: प पसयत (iii) अपद र य... (इततह स+ठक ) सथल तन द षट गच छ म: (iv)... (प थम+ठक ) तशक ब लयत: एर भर तत (v)... (स न +ठक ) द श रक तन त (vi) अध न... (अध य तम+ठक ) तशक अतनर य त (vii)... (नगर+ठक ) एर द शम उन नयतन त (viii) एत :... (तर ज न+ठक ) तचन त य मगन : सतन त 2. क प तययय कतपर ठन ठ तव ठ त (i) भ ततक उन नततरत अतनर य त (ii) अध न र तषत क क यष सम न नम (iii) सम तनक : द शम उन नयतन त (iv) दम तर क तर द कषटकरर भर तत (v) एष: स र त भ तमक: तसपद न त ऽतसत (vi) स र त क तलक : उ द श : एत (vii) स म तजक क यत म एर एतत (viii) र म ज तनक : अन र षण रत : भर तन त (ix) भ रतसय भ ग तलक तसथतत: स न दर अतसत (x) एष कर : म तलक क तत: अध ठ ठ तव कय ठन ध य न न प न त प इय एक छ त अतसत प तर पद र म तर द षर आसर त प अध य त क छ त न ठयतत प अज त ण चरतत प आच य त सन ह न ठयतत सत - Workbook.indd 72 5/24/2019 3:50:04 PM
प ग तयक गर त ग यतत प स त ग हसय भ षण भर तत प नदर मतलन न कर त वय प न तयक अतभनय कर तत उ रर तलतखत तन र ख तप त द तन सत र तलप सतन त तललप द न सत र तलप ररर तत न य सत र प य जयन त अत र य ट ङर च प तयय तठषय म: ट प तयय (आ) तशषयत, ङर च प तयय: (ई/आनर ) तशषयत नद + ङर - नदर ग + ङर - ग र मतहष + ङर - मतहषर पब पह ण + ङर - पब पह णर र दन + ङर - र दन तर श र मन + ङर - श र मतर द त + ङर - द त र ग तणन + ङर - ग तणनर त तसर न + ङर - त तसर नर सर व ष र तण नदर र त भर तन त यथ ग र ग पय ग पय: छ त + ट - छ त ग यक + ट - ग तयक ध र क + ट - ध तर क तशक क + ट - तशतक क स धक + ट - स तधक प थम + ट - प थम तपद तर य + ट - तपद तर य सरल + ट - सरल अज + ट - अज म षक + ट - म तषक स त + ट - स त ब लक + ट - ब तलक सर व ष र तण लत र त भर तन त यथ ग तयक ग तयक ग तयक : 73 Workbook.indd 73 5/24/2019 3:50:04 PM
अभय सर न भर दशमकक य : अभय स: 1. श पद ठवक प ठ तव ररकतसथ न ठन प रयत (i) इय ठतत ( छ त :/ छ त )... (ii) ब तलक स अध ययनशर ल अतसत (प थम:/ प थम ) (iii) श भन न भ जन न भर (द त / द त र ) (iv) एष हर न कर तत (त सर र / त तसर नर ) (v) गप एक अतसत (नद/ नदर ) 2. क ष कप र त पर न सम ठ त प य ग क व णन त:/ क व णन तय: ररकतसथ न ठन प रयत मञ र श र मतर, प ध य त क, नदर, त तसर न य, नदर म, प थम, म त ल नर, ब तलक :, गच छन तर, म ध तर नर, छ त : (i) इयम एक... अतसत... (ii) ररत: र क : सतन त... (iii) सह तसय त : अत प र चन कर तत (iv) एत :... सतन त (v) त : सर त :... सतन त... (vi) र च ल अतसत... (vii) ग म श तमक श न त अतसत (viii) एष ब तलक... अतसत (ix) मम... तर द श गच छतत... (x) रम एक... अतसत 74 Workbook.indd 74 5/24/2019 3:50:04 PM
3. अध ठ ठ त अन च र र ठप तपर ठन सत ठ प पररवतय ण अन च र प न: ठ त एक: ब लक: ग म र सतत स: तर पद लय गच छतत त न सह तसय भ त अत गच छतत तसय तशक क: त प मण ठयतत तर पद लय अन क छ त : सतन त त ष एक: अतयतधक: म ध र र अतसत................................. 75 Workbook.indd 75 5/24/2019 3:50:04 PM