ल ख --} http://wp.me/pzbjo-cy अम तम थन --} http://amrutmanthan.wordpress.com/ ( अ तन द म सक य फ व र २०११ य अ क त स झ ल ल ल ख) मर ठ भ ष, स गणक व म हत त न मर ठ च स गणक करण व म ण करण आ ण मर ठ स ठ व मर ठ त न म हत त न - वनय म वळणकर म य हणज मर ठ भ ष च स र स गणक य य ग तह व ग न ह ऊ शक ल. तस च इ ज च भ त अस य न स गणक ल पर ह वरच पद थ समजण र व थ स गणक वर ह क मत ग जवत ल. मर ठ त ल च ड म हत च, न च चलनवलन-वहन सहजत न ह ईल. श सक य व ख जग त स गणक य मर ठ भ ष श स ब धत र जग र व वय र जग र य स ध म य म ण वर नम ण ह त ल आ ण गत त न य य ग तह मर ठ भ ष च स वण झळ ळ उठ न दस ल. भ ष मरत द शह मरत, स क तच ह दव वझ एव य थ ट श द त कव क स म ज न भ ष व स क त च मह व आ ण पर परस ब ध प क ल आह. जगभर त ल अन क थ र य, ज ग तक दज च श ण त -भ ष त -म नस पच र त, आ तरर य दज च स ह यक, न ब ल वज त, नप ठ वज त... आद अस य ल क न व य क व स म जक ज वन त ल म त भ ष च मह व व ळ व ळ अध र खत क ल, जग सम र ठ वल. मर ठ म णस न य त न ज र ब ध य व. म त भ ष च - आप य अम त त ह प ज स ज कण य मर ठ भ ष च - मन प स न मरण, आचरण आपण कर यल च हव. मह र च स वण मह सव ह य स ठ एक उ म औ च य आह. न मक, म ळ सम य आपण मर ठ भ ष व स क त च मरण करण र, ग डव ग ण र... हणज क य करण र? फ एक दवस/क ह क ळ प रत अ भम न य क न च ल ल क? आ ण अ भम न य कर यच त कस?... अन क आह त. पण य क मर ठ म णस न य वर आप प य पर न उ र श ध यल च हव त; मह र स ठ, मर ठ भ ष स ठ आ ण वत:स ठ ह! अल कड य क ळ त 1
र जक य, स म जक व स क तक अश सव च त मर ठ च व वर-व पर-गजर व ढत आह. मर ठ च भ ष हण न आपण अ भम न ब ळगल प हज ह भ वन जनत य मन त म ळ धरत आह. पण य भ वन च य आ ण ख ल (सख लत ) स य व ग णव य न कम च आह. सव ठक ण, सव न, क णत ह क म करत न मह र त मर ठ भ ष च व पर कर व अस आ ह व ढत आह. पण अन क छ ट -म ठ, मह व च - बनमह व च मर ठ य व पर य न ब क आह त. आपल ब क (अ धक ष) प सब क (प तक) मर ठ त नसत ; मण वन द यक व प वत मर ठ त नसत ; एट एम य मर ठ त म हत द त न ह त; प ट त ल अन क प (अज /form) व आपल व हन परव न ह परभ ष त ल असत. अन क पर च अज मर ठ त नसत त, क ह पर ह आप य ल वन क रण परभ ष त नच य ल गत त; एवढ च क य उप ह रग ह त ल ख पद थ च स च ९९% ठक ण इ ज त असत ; र व च आर णह आप य ल इ ज त नच मळत आ ण एख अ लश न व त न क लत ग ड त न व स करत न हण न आप य ह त त पडत त इ ज वत म नप च! अश म ऽऽऽठ य द करत य ईल. मग भ ष -स क त व द श (र य) मरणप थ ल ल गण र न ह तर क य ह ण र? स ह य स म लन त ल ख पय च थ व, मर ठ अ भम न ग त च न म त, मण वन वर मर ठ त न स चन... अश क ह आ सक घटन घडत त. पण एव य न भ गण र आह क? व चन स क त च वक स, सकस स ह य च क शन, भ ष श च वक स, स थ मक य, स ब धत स थ च उ च दज सह क य, भ ष व प ठ य म यम त न स श धन, श ण व ब धन च क म; ब ल भ ष च जतन-स वध न...इ य द अन क म ग न भ ष वक स व व त र स धल ज ऊ शकत. ह य ग स गणक च व म हत त न च य ग म नल ज त. स गणक, म हत त न व मर ठ भ ष य घटक च एक त वच रह आव यक आह. य म यम त भ ष वक स व य म यम र भ ष व त र य च ज ण वप व क वच र (आ ण आ ह न क त ) ह ण आव यक आह. इ टरन ट-मह ज ल श मर ठ च स ब ध न ह मर ठ भ ष य स दभ त जतन-स श धन-स वध न...इ य द ग ह त न दसतच न ह त. अपव द क शन व त ल व अ य क ह दज द र य च. ज ग तक करण, उद र करण य स क पन च आ ण म हत त न, इ टरन ट ज ळ व स गणक य घटक य मर ठ भ ष श असल य स ब ध च वच र करत घ र नर श पदर य त. मर ठ भ षच ज ग तक ह ण ; मर ठ त न ज ग तक करण च, उद र करण च सव ग ण आढ व ; अ य भ ष त/भ ष त न स ह य च भ ष तर...आद ग तर स ड च; पण म ळ त म हत त न, इ टरन ट-मह ज ल व स गणक प स नच मर ठ भ ष श कड म ल द र आह. य द र य ल श सन सव धक जब बद र आह आ ण आपण मर ठ 2
स गणकध रकह य थत ल क रण भ त आह त. स गणक वर, मह ज ल वर मर ठ च व पर न करण ह एक ग भ र सम य आह ह च आप य प क अन क य ल त य त न ह. थ ड य त आपण स गणक, मह ज ल व मर ठ भ ष य च स ब धच ज डत न ह. स गणक ल फ इ ज च समजत आ ण इ फम शन ट न ल ज ह इ ज भ ष ल च प लण र भय कर भ नगड आह अस आपल प क (ग र)समज आह त. पण आत भ ष स र स ठ, इ ज च भ त उतर य स ठ, तळ त ल घटक पय त म हत त न च फ यद प ह च य स ठ, इ ज न य ण य न ह त व य च आ म व स न व क य मत न स गणक व पर य स ठ स गणक व मर ठ भ ष य च स ब ध अ धक धक घ ट कर य च व ळ आल ल आह. ह य! क ण य ह स गणक वर मर ठ ट कल खन श य आपण सव थम ह ल त घ ण अ य व यक आह क, इ ज भ ष इतक च मर ठ भ ष ह स गणक ल प र चत आह. - स य उ प दत क य ज ण य जग त ल क ण य ह स गणक वर आपण मर ठ भ ष त ट कल खन (ट य प ग) क शकत. क णत ह क य क र ण ल (operating system) असल य, क णत ह त क व श य (configurations) असल य स गणक वर ह श य आह. - - लप, आक त, शव ज फ ट, क तद व, ल कस आद ण ल (स टव अर) क व ट क (फ ट) वकत न घ त (एक प स ह य द खच न करत ) ह मर ठ ट कल खन आपण क शकत. - आपण मर ठ भ ष त न (द वन गर लप त न) क ण य ह स गणक व न, जग त ल क ण ल ह ई-म ल ( वर प) प ठव शकत. जग त ल क ण य ह स गणक वर ह ई-म ल व चल ज ऊ शकत. - य च च अथ और ग ब दह न प य ल क व य य क ल प ठवल ल मर ठ ई-म ल क व न गप रह न म बईल क व द बईल प ठवल ल मर ठ ई-म ल य - य ठक ण व चल ज ऊ शकत. मर ठ मजक र च स ट फ ईलह (ध रक ) आपण ई-म ल क शकत, प ड एफ/इम जम य प त रत न करत. - आपण मर ठ भ ष त स क त थळ च (व बस ईटच ) न म त क शकत. जग त ल क ण य ह स गणक वर ह स क त थळ दस शकत. फ ट ड ऊनल ड च स वध द य च गरज न ह. वर ल सव ग श य झ य आह त, य य नक ड क ड ग स टमम ळ (स क त प त म ळ )! य नक ड ह जगभर त ल व भ रत त लह अन क भ ष न व लप न स गणक वर द श त क शकण र स क त प त आह. सम ध न च ब ब हणज भ रत सरक रन अन क वष प व ह 3
प त व क रल आह. भ रत य भ ष ब बत य नक ड य अन ष ग न यश व स श धनह झ ल आह. स -ड क य स थ च य म य म ठ व ट आह. न कत च म धव शरवळकर य च 'य नक ड' ह तपश लव र प तकच स गणक क शन स थ न क शत क ल आह. पण ह य अप र पडत आह त, य च व ग, य व ढण आव यक आह. श सन कड न आ ह, स सह च र- स र, श वट य स गणकध रक ल ह कळ ल अश स य भ ष त य नक ड प त समज वण, आणख अ य वत स श धन...य ग च व नव आह. मर ठ म णस ल वत:ल ह य च आच न ह, ह ह त वढ च खर! पण मह र य स वण मह सव क ळ त - उ शर क ह ईन - आपण मर ठ य स गणक करण च वत:प स न स व त क य. क म अगद स प आह. (प ह : www.unicode.org) गण श - स ध, स प, छ ट य सव न म कत क प य य स गणक म य य नक ड अ त व त आह च. क वळ एक छ ट श य क न आप य ल वत: य स गणक म य ह य नक ड प त मर ठ भ ष स ठ क य वत क न घ ण आव यक आह. ह य कर यल आप य ल फ अध त स ल गत. ह क त 15-16 आ च (commands) क व प यर य च आह. य स ठ क ह व ळ व ड ज xp य ण ल च installation CD ल ग शकत. http://www.yunikodatunmarathi.blogspot य द य वर ( ल कवर) मर ठ क य वत कर य च य अगद स य प त न, मर ठ भ ष तच दल ल आह. ह य प ण झ य वर मर ठ ट कल खन स ठ इ ट य कळफलक च (क ब ड च ) सर व आप य ल कर व ल ग ल. कळफलक च फ न टकसह अन क पय य य नक ड प त त उपल ध आह त. पण म ण करण स ठ इ ट ह च कळफलक व पर व अस त स गत त. चळवळ च ल आह... य ब लच तपश लव र म हत आपण मर ठ अ य स क य स थ य www.marathivikas.org य स क त थळ वरह प ह शकत. य स थ च क य कत मह ज ल-मर ठ - य नक ड य ब बतच ख प म ठ क य करत आह त. छ य प तक, ल ज, स क त थळ, श ण वग इ य द म यम त न अ तशय स य भ ष त य नक डच च र ह क य कत न न करत आह त. भ ष वर ल अत व म, स श धन स ठ धडपड आ ण स त य य सह य क य क य न स गणक य मर ठ स ठ ह चळवळ च लवल आह. एक क य क य न तर स गणक वर य नक ड र मर ठ कश च ल कर यच य च म हत द ण र एक 7 म नट च लघ पट तय र क ल आह. मर ठ एकज ट, समथ मर ठ स थ य ह स थ य त ज म न क य करत आह त. (प ह : http://amrutmanthan.wordpress.com 4
व लघ पट - http://yunikodatunmarathi.blogspot.com). फ स गणक वर मर ठ ट कल खन च वच रच न ह, तर म हन त ब न व य थ र श न प ण स गणक मर ठ त न च लव य च स श धन यश व क ल आह. य य स ग य न स र स गणक च प ण थ नक करण (True or Full Localisation) सहज श य आह. हणज च स गणक वर ल सव आ (commands) व सव खड य (windows) मर ठ म य व द वन गर लप त करण सहज श य आह. १९९०-१९९५ दर य न त ब य न य ब बतच स श धन प ण क ल आह. मण वन म य ह स प ण मर ठ च य ग य न यश व क ल आह. त स -ड क स थ त क य रत ह त, स य त ब गळ य थ असत त. पण एक ड टर क म त य च पट त ल कह ण म ण त ब य च स श धनह म तवत झ ल आह, स च न र हल आह. य प क र र. क. ज श य न तर मर ठ भ ष त न म गच ह यश व य क ल ह त. य सव य न य क मर ठ स गणकध रक न क तश ल प ठ ब द ण आव यक आह. ह स श धन समज न घ ऊन य क न य च व पर करण ; त अ ग ब णवण आ ण य च स र करण अ य व यक आह. य स थ व य य क य म ळ च म आप य सम र आ म व स न व तपश ल सह ह म हत द ऊ शकत आह. ह कश स ठ... मर ठ भ ष य स गणक य व पर म ळ मर ठ त ट कल खन; मर ठ ई-म ल, मर ठ त ल ध रक (फ ई स) सहजत न इकड तकड प ठवण ; ग गल र मर ठ त न म हत श धण ; मर ठ स क त थळ व अन दन (blogs) नम ण करण... इ य द ग तर ह ण र आह तच, पण म य हणज मर ठ भ ष च स र स गणक य य ग तह व ग न ह ऊ शक ल. तस च इ ज च भ त अस य न स गणक ल पर ह वरच पद थ समजण र व थ स गणक वर ह क मत ग जवत ल. मर ठ त ल च ड म हत च, न च चलनवलन-वहन सहजत न ह ईल. श सक य व ख जग त स गणक य मर ठ भ ष श स ब धत र जग र व वय र जग र य स ध म य म ण वर नम ण ह त ल आ ण गत त न य य ग तह मर ठ भ ष च स वण झळ ळ उठ न दस ल. keyboard ल क -ब ड हटल क य क व कळफलक हटल क य त ट कल खनच करत. पण आप य कड उग चच क -ब ड हणण र य न व थ अह क र असत आ ण कळफलक हणत न य नग ड नम ण ह त. य नग ड च जळमट क ढ न ट क य स ठ, त न य न नम ण न ह य स ठ मर ठ च स गणक करण व म ण करण आ ण य त ल आपल सहभ ग गरज च आह. फ एवढ च कर 5
म हत त न त मर ठ स ठ सहभ ग हणज आप य ल फ र म ठ चळवळ कर यच न ह ए. र य वर उत न आ द लन कर यच न ह ए क व म च क ढ यच न ह एत ( स ग य ग ह मह व य ठरत त.) य ल ख त य नक ड त न मर ठ च ल कर य वषय म हत दल च आह. आपण वत: - स ग स गणक त अ धक प र गत असल य य कड न - आप य स गणक वर मर ठ क य वत क न य. आपण न य न स गणक घ ण र अस ल, तर सव य स गणक व य कड नच ( क व स टव अर ल ड करण य कड न) प ण क न य. स गणक व त, स यबर क फ च म लक, स गणक अ भय त, स गणक श ण द ण य स थ, श ळ -मह व लय त ल व थ य य पय त य नक डमध न मर ठ ह छ ट पण मह व च वषय प ह चव. इ ट कळफलक च सर व कर, च र कर, मर ठ तच अ धक धक ट कल खन कर. सव त मह व च हणज मर ठ व स गणक-मह ज ल-म हत त न य च स ब ध ज ळ शकत न ह ह म न सक अडथळ (Mental Block) द र कर. म त भ ष त न स गणक वर क म करत न आ म व स दह पट न व ढत ह त म य ल त य ईल. ह एक च च व श आह, प ढ वक स च, गत च अन क द लन आपल व ट प हत आह त. इतर द श त ल व र य त ल यश व य... स प ण स गणक चन भ ष त नम ण कर, य वर चन भ ष च व पर य च स वध ठ व, तरच च नम य व श मळ ल ; अस नव ण च इश र च न श सन न म य स ट क पन ल दल. म य स टन इ ज त ल 'E' द ख ल न व परत स प ण चन भ ष च व पर स गणक म य क ल आ ण मगच क पन ल च नम य व श मळ ल. च न आ ण जप नम य य - य भ ष न अन क ल असल ल ब द (Baidu) ह सच इ जनच (श धय ) व परल ज त. इ ज -ग गलल च न, जप नम य व श न ह. च न, जप न, र शय एवढ च न ह तर इ ड न शय, क रय, थ यल ड व हएतन म इ य द र मध ल म य स ट क पन च स क त थळ ह य - य र य भ ष म य च (व लप म य ) आह त. स, प न, जप न, क रय व च न आद द श त स गणक ण ल य य - य द श य भ ष तच आह त. य य ठक ण भ षक (इ ज व अ य लप च ) कळफलक व परल ज त. त मळन ड र य त स गणक, म हत त न व त मळ भ ष य वषय वर एक आ ख व प ठ (प ह : www.tamilvirtualuniversity.org) स श धन व श ण च क य करत आह. ग जर त, कन टक व आ तह ज म न य च ल आह त.... आ ण आपण 6
य नक ड-मर ठ ब बत मह र श सन प रप क क ढत, क ह म ण त श सक य स क त थळ वरह य नक ड-मर ठ व परल ज त. पण ह य अ तशय त कड आह त. श सन च र य मर ठ वक स स थ स श धन व च र त कम पडत आह. य नक ड र मर ठ ह ग ल बच, पण म ळ त र य त ल ३५ ज य स क त थळ प क ३१ ज च म हत ९५% इ ज त नच दल ल आह. आचरटपण च कळस हणज र य य पय टन म लय च स क त थळ जप न व इ ज भ ष त उपल ध आह. श तम ल च भ व स गण र व क ष व न स गण र (क य प तळ वर ल) स क त थळ इ ज व स ग त मळ, त लग, उद, प ज ब भ ष त उपल ध आह पण मर ठ त न ह. एस.ट. मह म डळ, मह वतरण आद स क त थळ ९०-९५% म हत इ ज त नच द त त. अन क मह नगरप लक च ह ह च रड आह. ख मह र य र यप ल च स क त थळ (http://rajbhavan.maharashtra.gov.in/) इ ज त आह. म लय त एक मज य व न द स य मज य वर स ट म हत प ठवत न स बत ट क (फ ट)ह प ठव व ल गत, ह म ण करण च थत! (अश सम य च य द ख प व ढवत य ईल) स ब धत न य च न न ह व य च मर ठ भ ष वर क य वपर त प रण म ह त आह त य च भ न न ह. क ह च हतस ब ध ग त य म ळ ह वषय न ट न, व ग न प ढ ज त न ह. म य मर ठ मरत इकड... परक च (परक य भ ष च ) पद च प य च सवय आप य अ गवळण पडल आह. क स म ज हण ल ह त क, म लय य द र त शर वर म क ट घ ल न, पण फ ट य व नश मर ठ भ ष उभ आह. क स म ज न १९८९-९० म य ह वध न क ल ह त. पण बदल य क ळ त, स गणक य ग त, मह ज ल य स दभ त, २० वष न तरह क ह फरक पडल आह क? क आणख एक व ग य सम य च भर पडल आह? आ ण प ढ २००-३०० वष न तर क य? 'Language Death' (भ ष मरण) य स क पन च आपण वच र क ल आह क य? य वषय च स श धक स गत त क, भ ष वत: मरत न ह, तच हनन क ल ज त, तच ह य ह त. श वट य मर ठ भ षक न य च म लय व न उड म न आ मह य क ल, क रण स व द स ठ मर ठ म ण सच श लक र हल न ह. अश ब तम परभ ष त न द य च व ळ क ह वष न य ईल क य? आपणच ठरव यच आह क, म त भ ष -ह य य प तक च जब बद र आप य शर वर य यच क, व ळ च जब बद र ओळख न, मर ठ व मह ज ल च सम वय स ध न न वक स स ध यच! य ब बत नण य घ ऊन स क प करण व स त य न क त करत र हण ह च खर क स म ज न व स य मह र चळवळ त ल ह त य न जल ठर ल. 7
जय मह र! - वनय म वळणकर मह र स म जक नव नम ण अक दम मण वन. : 9096548250 vinaymavalankar@gmail.com 8