स वत त र म यक र फ न प र यव ह ट ल लमट डच न य य य पध दत स लहत स वत त र म यक र फ न प र यव ह ट ल लमट डच (स वत त र) म ख य उफ ष ट ह कम उत पन न गट त ग र हक न लवत त य स व प रद न करण य द व र स वय प र णत आलर एक र च स म ल क भ लनम णर करण य च आह. न य य य पध दत ब बतच य ह य दस तऐव च उफ ष ट ह य ग ष ट च ख त र करण य च आह क स वत त रच य स व ह य ग र हक न भ ह ई आलर त य च य ग र हक च स रक षर ह ई अश पध दत न प रद न व ह व य ज य म ळ स वत त रच म ख य उफ ष ट ह शक य लततक य न लतक आलर प रदशणक पध दत न प र ण क ई. ह न य य य पध दत च दस तऐव स वत त रच य सवण उपक रम न ग ह त. त आह त: क ष त र सव क षर, ग र हक च सव क षर स य ल त करर आलर क णच य अ णच पत रक ह त ळर. स वमदत गट (स ल ह ल प ग र प स) (SHG) आलर स य क त द लयत व गट ( ईन ट यलबल ट ग र प स) (JLG) य सह सवण प रक रच गट ब धर करण य स मदत करर. एख द य गट च भ ग अस ल य ग र हक न व यलक तक क र लडट स व प रद न करर. लवलवध न लतक आलर प रदशणक म ग न ग र हक न क र लडट वस प रद न करर. ग र हक च य लहत स ठ आलर लवत त य आलर स म ल क भ स ठ इतर व य वस लयक लवक स च उपक रम. ह दस तऐव ख लवभ ग त उप-लवभ त क आह : I. सवणस ध रर तत व. II. क ण द ण य च तत त व. III. इतर च न त मक तत व. अक षर आलर त य त अर णप रम र स वत त रच य सवण कमणच ऱय न आलर सहक ऱय न ह य दस तऐव च अन सरर कर व. भ ग I - सवणस ध रर तत त व : न य य य पध दत स लहत क य ण य त तस च श ख मध य प र द लशक भ ष मध य प रदर शशत क व. क पन न प रदशणक पध दत न क म कर व आलर क ण द ण य च य न य य य पध दत च अ लगक र कर व. प रदशणकत आलर क ण द ण य च य न य य य पध दत स पष ट करर र अस लवध न आमच य क णच य क डणमध य ह सम लवष ट क व.
ग क र र प रभ व व य दर आलर तक र र लनव रर प रर / य त रर य ब बत व बस ईटवर तस च सवण श ख मध य प र द लशक भ ष मध य प रदर शशत क व. कमणच ऱय च य अय ग य वतणन स ठ आलर व ळ त तक र र लनव रर करण य स ठ क पन ब बद र अस आलर य च क णच य कर र मध य ह सम व श क व. कमणच र वर लवद यम न क णब बत आवश यक च कश य करण य स ठ क ष त र कमणच ऱय न प रलशलक षत क व. क णद र न र क ह प रलशक षर फद त अस तर त लन श ल क अस व. अस प रलशक षर द ण य स ठ क ष त र कमणच ऱय न प रलशलक षत क व आलर क ण / इतर उत प दन श लनगड त प रफक रय आलर प रर ब बत क णद र न ह प र णपर गर क क व. ग र हक श स व द स धत न स न यप र ण भ ष व पर व आलर प रलतष ठ र ख व. ग र हक श स व द स धत न स स क लतक लवच र च क पन च य कमणच ऱय न आदर आह आलर त स व दनश आह त य च क पन न ख त र कर व. क र त य ह प रक रच लवव द, धमक ककव हहस कड र र वतणन क पन सहन करर र न ह. क पन न क र त य ह प रक रच च घ ऊ नय ककव ग र हक कड न क र त य ह प रक र अनलधक त प स स कल त कर नय. ग र हक श अय ग य व ळ स पकण क ऊ नय. नव न ग र हक न क णद र य न त य न आपल य अलधक र ब बत र न घ ण य स मदत करण य स ठ स घटन च य ध रर व प रफक रय ब बत स लचत क व. गर कत लनम णर करण य स ठ आलर द ऊ क ल य र ऱय आलर घ त ल य लवत त य स व स ठ प रद न क म लहत सम व न घ ण य स ग र हक न सक षम करण य स ठ क पन न प रयत न कर व. क ण कर र च य अट आलर शत मध य प रद न क ल य उ श व यलतररक त क णद र च य व यवह र मध य हस तक ष प करण य प स न क पन न द र र ह व ( पय त क णद र न प व उघड न क नव न म लहत क पन च य लनदशणन स य त न ह त पय त). क पन न आपल य श ख मध य / ल र व य वस लयक व यवह र क त त अश रठक र ग र हक च य भ स ठ ख म लहत ठळकपर प रदर शशत कर व : क पन लवर ध दच य तक र र च लनव रर करण य स ठ ज य च य पय त नत प ह चत य ई अश तक र र लनव रर अलधक ऱय च तपश ख फद आह त: तक र र लनव रर अलधक ऱय च न व श र. म ब ई क र. +91-8155051321 ईम आयड rahul.mishra@svatantra.adityabirla.com
र एक मलहन य च य क वध मध य तक र र / लवव द च लनव रर झ न ह तर, ख फद ल य तपश न स र ग र हक DNBS ककव RBI च य प र द लशक क य ण य त क य ण य प रम ख कड अप कर शकत : नर म न र लडप टणम ट ऑ न न ब ककग स परलव ह न, ररझवण ब क ऑ इ लडय, म बई रर न ऑफ स, र डण फ अर, अप लझट: म बई स ट र र ल व स ट शन, भ यखळ, म बई 400 008 न: 022-23084121 क स: 022-23022011 ईम :dnbsmro@rbi.org.in भ ग II - क ण द ण य च तत त व : क स ठ अ ण आलर त य वर प रफक रय : क णद र प रत सवण पत रव यवह र प र द लशक भ ष मध य ककव क णद र न भ ष सम त य भ ष त क व. क णच य अ णच य प रपत र मध य क णच य अट व शत ब बत सवण आवश यक म लहत च सम व श अस व ज य म ळ क णद र म लहत प र ण लनर णय घ त य ई. अ णच य प रपत र सह स दर कर व य गर ऱय सवण दस तऐव ब बत क णच य अ णमध य नम द क अस व. क णच य अ णच प रपत र लमळ ल य च स व क त ग र हक न फद व. वर नम द क स व क त फदन फकत अस व आलर क णच य अ णच फकत क वध मध य लवल ह व ट व ई त य च क वध ह नम न क अस व. क णच य अ णस ठ च प रफक रय त र सद यक नस व. क ण म ल यन / क च लवतरर अट व शत : RBI च य KYC म गणदशणक तत व च प न क व आलर क णद र च य परत ड च य क षमत च ख त र करण य स ठ य ग य व य स ग प र प ड व.
क णच प रफक रय स भ करण य स ठ आलर लवतरर च य क मय णद च प तणत करण य स ठ प र श प व उच व. क णद र प र द लशक भ ष मध य एक म र पत र प रद न क व ज य मध य म र झ ल य क णच रक कम आलर व र शषक व य दर सह सवण अट व शत स लगत ल य अस व य. य च स व क र प रत श ख क य ण य मध य र ख न ठ व ई. सवण क एक क फ य स र न म र आलर लवतररत क व आलर ह य क य णमध य एक ह न स त व यक त सम लवष ट अस व य. तस च लवतरर वर ब रक ईन द खर ख क व. क णच लवतरर प वण लनध णररत व ळ पत रक न स र क व. लवतरर च व ळ पत रक, व य दर, स व श ल क, आग ऊ प रद न श ल क इ. सह अट व शत मध क र त ह बद कळवण य स ठ क पन न प र द लशक भ ष मध य ककव सदस य/क णद र स सम र ऱय भ ष मध य क णद र स न ट स द य व. व य दर मध बद आलर इतर क र त ह बद य वर क वळ स भ व य बद व ह व आलर य ब बत अन र प शतण क णच य कर र मध य सम लवष ट करण य त य व. कर र ख प रद न ककव स प दर क परत म गवर / त य स गत द र य च लनर णय क ण कर र श स स गत अस व. क पन न सवण क गदपत र स ब लधत आव र त अलधक त व यक त द व र स रलक षतपर त ब य त ठ व व. सवण द य रक कम च परत ड झ ल य वर ककव क णच र लह सवण रक कम प र ण झ ल य वर, क र त य ह इतर द व य स ठ क पन क णद र वर क र त ह क यद श र हक क ककव ध रर लधक र नसल य च य आध न क पन न सवण लसक य ररट म क त कर व य. क णच कर र / क णच य कर र त प रकट करर / क ण क डण: क णच य कर र च म डळ न म न यत फद एक प रम लर त रम ट अस व. क णच कर र क णद र सम अश प र द लशक भ ष मध य अस व ज य सह क ह क गदपत र स ग न असल य स त य सव च एक प रत अस व आलर ह सवण क णद र न /ग र हक न प रद न क व. क णच य कर र मध य ख ग ष ट उघड क ल य व य : क णच य सवण अट व शत, क णच ककमत अर णत व र शषक व य दर, प रफक रय श ल क आलर लवम य च हप त, क लव ब झ ल य प रद न क र त ह द ड आक र र र न ह. क क णद र कड न क र त ह स रक ष ठ व / म र श न क णद र कड न घ त त न ह. क क णद र एक ह न स त SHG / JLG च सदस य अस शकत न ह.
क क ण म र आलर पलहल य हप त य च य परत ड च त र ख य मध लव ब द श ह न न- ब ककग लवत तप रवठ क पन - म यक र यन न स इलन सट य ट (ररझवण ब क) आद श, 2011 न स र आलर व ळ व ळ क ल य स ध रर न स र अस व. क णद र च य म लहत स मग र च य ख ग त व च म न र ख ई अश हम. स ग न क गदपत र सह क णच य कर र च एक प रत क णद र फद व. क णच य क डणमध य ख तपश अस व : आक र प रभ व व य दर, क णच य सवण इतर अट व शत, क णद र प र स ओळख शक अश म लहत, लमळ ल य हप त य सह सवण परत ड च प ह च आलर क णच अ लतम परत ड, क णच य क डणवर तक र र लनव रर प रर ब बत ठळकपर नम द क अस व आलर न ड अलधक ऱय च न व व स पकण क रम कह अस व र क न न-क र लडट उत प दन क णद र च य प र ण स मत न अस व आलर श ल क रचन क णच य क डणमध य च स लगत व, क णच य क डणवर सवण न द ह य प र द लशक भ ष मध य अस व य. वस ब बत बरदस त न करण य च य पध दत : वस ह स म न यपर क फ य लनय क त क ल य स र न क व. तर लप, ग प ठ 2 ककव अलधक व ळ र क णद र वस स ठ क फ य स र न लनय क त क ल य ग वर प ह च न ह तर फ ल ड कमणच ऱय न क णद र च य र हण य च य ककव क म करण य च य ग वर न वस करण य स परव नग फद व. फ ल डवर कमणच ऱय स ठ च य आच र स लहत ब बत आलर त य च य लनय क त, प रलशक षर आलर द खर ख ब बत म डळ न म न यत फद ध रर अस व. परत ड च य स प र ण प रफक रय ब बत आम ह ग र हक तपश व र आलर त य सम र ऱय भ ष मध य स पष ट कर न स ग. स व दनश भ ग त वस स ठ क वळ कमणच र व पर त आलर आउट स असण क वस ए ट स व पर र र न ह त. च क च य व ळ क णद र च स तत य न प ठप र व करर, क णच य वस स ठ बळ च व पर करर इ.क र त य ह प रक र अय ग य छळ कर नय. ग र हक सह य ग य व यवह र करण य स ठ कमणच ऱय न प र स प रलशलक षत क असल य च ख त र क व.
भ ग III - इतर च न त मक तत व : लनध च ककमत, म र श न, लखम हप त इ. ग ष ट लवच र त घ ऊन स वत त र म डळ न क आलर आग ऊ रक कम च य व य दर ब बत एक म ड च अ लगक र कर व (लनयम न स र परव नग असल य प रम र ) आलर क आलर आग ऊ रक कम य स ठ आक रण य च व य दर ठरव व. व य दर आलर खम च य श र र करर ब बत द ष ट क न आलर क णद र च य लवलवध श र र मध य लभन न व य दर ग करण य च समर णन क णद र ककव ग र हक आवद न पत र मध य उघड क व आलर म र पत र मध य ख सकर न कळव व. व य दर आलर खम च य स ध रर ब बतच द ष ट क न क पन च य व बस ईटवरह उप ब ध अस आलर त य मध य व ह ह बद ह ई त व ह ह अद यतन क ई. अन प न च य ब बद ऱय क पन त लनय क त व यक त स न म न द ण य स ठ आवश यक त य स घटन त मक व यवस र क ल य व य आलर ह घडत असल य च ख त र करण य स ठ ऑलडट आलर लनयतक ल क तप सण य सह, अ तगणत लनय त रर च प रर स र पन कर व. NBFC द व र लवत तप रवठ क ल य व हन च प न ह त ब घ ण य ब बत आलर स न य च द लगन त रर ठ व न क ण द ण य ब बत RBI च न य य य पध दत म गणदशणक तत व क पन ग ह त न ह त क रर क पन अश व यवस य त न ह. तर लप NBFC-MFI स ठ RBI न लनल त क ल य लनयम व म गणदशणक तत व च क पन प न करत.