8. Mass wasting/ Movement ८.श ल पद र च ह लच ल /श स त त झ ज एम एस ज ध सह य यक प र ध य पक,भ ग ल अहमदनगर मह श दय लय. jadhavgeo@gmail.com Mass wasting: Movement of rock, sediment, and soil downslope due to the force of gravity. 8.Mass Wasting: श ल पद र च ह लच ल /श स त त झ ज 8 Concept स कल पन Type प रक र Soil Creep, म द सरपटण/श स पण Landslides, Debris flows, डबर प र ह Avalanches, Mud Flow प क प र ह 1
७. श ल प द र च ह लच ल /श स त त झ ज: Mass Weasting/Movement ड गर ळ प रद त ल म द श ल पद र थ ग र त कर थण च य प रभ म ळ श लग ह ऊन प यथ य लगत हन स चयन ह ण य च य प रश य स श ल प द र च ह लच ल /श स त त झ ज अस म हणत त....आर.ज.च ल श ल प द र च ह लच ल /श स त त झ ज प रक र : mass wasting into just four categories fall, slide, flow, and creep although in nature the various types often overlap. श ल त कड म द इ. पद र थ उत र ल अन सर न ग र त कर थण प रभ न च र प रक र ख ल य त त.त च प रम ख च र श स त त झ ज च प रक र... त य च य स र प र न अन क प रक र ह त त.. प त:fall घसरण :slide प र ह:flow सरपटण/श सपथण:creep श ल पद र च य ह लच ल र (श स त त झ ज)पररण म क रन र घटक: ग त कर थण प ण प र ठ उत र त व रत ब र क म त /शचकन म त ग ठल ल जम न खडक च ग णधमथ श द रण शन थन करण 2
श ल पद र च हलचल / श स त त झ ज ग ळ,खडक च त कड,म द, इ. प त Fall घसरण Slide Flow प र ह Creep सरपटण १. २. ३. ४. भ घसरण श ल प त भसकण डबर प र ह म द सरपटण Rock fall Slump Debris flow Soil creep ल डस ल ईड डबरप त श ल घसरण म द प र ह खडक पसरण Debris fall Rock slide Soil flow Rock creep म द प त डबर घसरण प क प र ह Soil fall Debris slide Mud flow जलद शक म द 3
१.प त: ग र त कर थण प रभ न ट कड य च य त व र उत रण,शक कड य र न श द ररत श ल पद र थ अच नक क सळण म हणज प त ह य. श ल पद र च य स र प र न पत च प रक र : १. ल प त २. डबर प त ३. म द प त १. श ल प त: कड य च य प यथ य लगत त लन न लह न अकर च य खडक च य त कड य च घसरण स ल प त अस म हणत त. २. डबर प त: उ च प रद त श द ररत श ल पद र च ग न पतन स डबर प त म हणत त. श ल प त प क ष डबर प त मध य लह न अकर च पद र थ असत त. ३. म द प त: म द च ब र क कण ट कड च य प यथ य लगत स चत त त य स म द प तम हणत. १. श ल प त: कड य च य प यथ य लगत त लन न लह न अकर च य खडक च य त कड य च घसरण स ल प त अस म हणत त. 4
डबर प त: उ च प रद त श द ररत श ल पद र च ग न पतन स डबर प त म हणत त. श ल प त प क ष डबर प त मध य लह न अकर च पद र थ असत त. २..घसरण/भ घसरण: ड गर ळ प रद त उत र र न ट कड च य ख लच य ब ज स श ल पद र थ शक श द ररत पद र थ ख शडत क तर स र प त घसर न स चशयत ह त त त य स घसरण अस म हणत त. घसरण म ळ श ल पद र थ म द च श स र पन ह त उभ उत र कड आ श यक असत श ल पद र थ स र प, शद ह लच ल च य ग न स र घसरण च प रक र १. बसकण (Slump) २. श ल घसरण (Rock Slide) ३. डबर घसरण (Debris Slide) 5
१. बसकण (Slump) क र य प रतल त ल प यत य लगतच अ तर क र य पद र च घसरण म हणज घसरण ह य. म द स रख य ज ड, एकशजनस स सजन पद र च घसरण म हणज बसकण ह य. २. श ल घसरण (Rock Slide) ड गर ळ प रद त म ठय खडक च य श ल ग र त य प रभ न प यत य लगत घसरत त त य स श ल घसरण म हणत त. ३. डबर घसरण (Debris Slide) बसकण प क ष ड बर घसरण श स त ररत प रद त म ठय प रम ण त आडळत,अर पत य मध य जल च अल प प रम ण असत. प ण य म ळ डबर पद र प म ळ खडक प स न जलद श लग ह त त गत न घसरत त ४. Landslides: A sudden rapid movement of a cohesive mass of regolith or bedrock that is not saturated with moisture is a landslide a large amount of material failing simultaneously. भसकण (Slump) बसकण (Slump) क र य प रतल त ल प यत य लगतच अ तर क र य पद र च घसरण म हणज घसरण ह य. म द स रख य ज ड, एकशजनस स सजन पद र च घसरण म हणज बसकण ह य 6
श ल घसरण (Rock Slide) श ल घसरण (Rock Slide) ड गर ळ प रद त म ठय खडक च य श ल ग र त य प रभ न प यत य लगत घसरत त त य स श ल घसरण म हणत त डबर घसरण (Debris Slide) डबर घसरण (Debris Slide) बसकण प क ष ड बर घसरण श स त ररत प रद त म ठय प रम ण त आडळत,अर पत य मध य जल च अल प प रम ण असत. प ण य म ळ डबर पद र प म ळ खडक प स न जलद श लग ह त त गत न घसरत त 7
३. प र ह: घसरण प रतल च य कण य उत र न स र भरप र प ण य बर बर खडक च कण म द ह लच ल म हणज प र ह ह य. प र ह च प रक र: १. डबर प र ह नद दऱय च य बज स उत रन स र म द,म ठ श ल ख ड इ. स त त र शक शमश र स र प त ह ण ऱय ह लच ल स डबर प र ह अस म हणत त. करण..प ण य च उपलब दत, म द खडक च स ट कण, नस पत अन छ द न च अभ. २. म द प र ह प थत य प रद त म सळध र पजथन य म ळ खडकय क त पद र थ अशत जलस प क त ह ऊन पद र च हन ह त, य ल म द प र ह म हणत. ज ल म ख क पररसर त प ण य म ळ ज ल म ख पद र थ जलस प क त ह ऊन डबर प र ह हत त; त य ल लहर अस म हणत त. 8
३. प क प र ह प थत य प रद त प स च य प ण य त ब र क म द शमसळ न उत र न स र ह ण ऱय हन स प क प र ह अस म हणत त करण... त व र उभ उत र स टस ट त म द,शनसरड ह ण य स ठ शचकन म त. गण म हण न अध नमध प र प ण य च प र ठ. नस पत च अभ earthflows 9
४.सरपटण: उत र न स र शमश र डबर च य अत य त म द गत न ह ण ऱय ह लच ल स सरपटण अस म हणत त. १. म द सरपटण उष ण कशटब ध य आद र ह म नच य प रद त त ह म न प रद त श श द न न श र द क ल ज त. हळ र म द च भ ग उत र न स र सरकण १. म द सरपटण उष ण कशटब ध य आद र ह म नच य प रद त त ह म न प रद त श श द न न श र द क ल ज त. प रक र : म द प र हन:solifuction: त व र उत र च य प रद प स न म द उत र कड प ण य न शभजल ल म द च म द ह लच ल म हणज म द प र हन ह य. म द प र हन 10
२.खडक सरपटण: प थत य प रद त ल स म र ३०० म ख ल च य खडक च ह लच ल स खडक सरपटण म हणत त. खडक सरपटण ऱय एक र थत ल ह लच ल च ग एक म टरप स न दह म टरपय त असत. धन यव द 11